www.olecko.info

1. Wysiedleniec potrzebuje długiego okresu, minimum dziesięciu lat, by zaadaptować się do nowego miejsca pobytu.
2. Najłatwiej przystosowują się ci, którzy przybywają do nowego kraju w wieku poniżej dwudziestu lat (im młodsza osoba, tym szybciej postępuje proces jej adaptacji i integracji społecznej).
3. Przymusowi migranci mają ułatwioną adaptację, jeśli mają kontakt z ludźmi bliskimi, znanymi z „utraconej" ojczyzny.
4. Lepiej adaptują się i integrują ci, którzy utrzymują liczne kontakty z przedstawicielami innych grup pochodzenia.
5. Istnieje wyraźna korelacja pomiędzy sukcesem zawodowym w nowym miejscu i ogólnym stopniem adaptacji. Nie ma znaczenia w adaptacji fakt, że wysiedleniec po przybyciu zmienia zawód.
Proces adaptacji społecznej wysiedleńców do nowej rzeczywistości przebiega pomyślniej, gdy spełnione są następujące warunki: • wysiedleńcy znajdują się w rozproszeniu,
• są podobni do większości pod względem kultury, religii i języka,
• adaptacja postępuje tym łatwiej, im słabszy i bardziej sporadyczny jest dopływ kolejnych grup wysiedlonych,
• wszystkie okoliczności, które rozbudowują kontakty między mniejszością a większością, sprzyjają adaptacji, zaś okoliczności utrudniające stosunki wzajemne stoją na przeszkodzie adaptacji.
Każda przymusowa migracja odbierana jest jako wielka krzywda i niesprawiedliwość. Dla wielu wysiedlonych jest to osobista tragedia.
W trakcie wysiedleń cztery sytuacje powodują zazwyczaj szczególnie silne psychiczne przeżycia (wstrząs). Są to:
• sposób przeprowadzenia wysiedlenia - nosi on z reguły znamiona brutalności, bezwzględności, poniżenia godności ludzkiej;
• opuszczenie domu rodzinnego, które połączone jest często z utratą bliskich i dorobku życia oraz związane zawsze z pozbawieniem „stron ojczystych";
• podróż na nowe miejsce pobytu;
• pierwsze zetknięcie się z nową z reguły nie sprzyjającą rzeczywistością.

Powyższe czynniki wywołują głęboki dyskomfort psychiczny, prowadząc często do głębokiego urazu psychicznego (traumy). Gdy rozpada się dotychczasowy świat, człowiek czuje się zagubiony, ogarnia go lęk, nie myśli o przyszłości. Na tym tle rodzi się poczucie beznadziejności i apatii. Sytuacja niezwykła, a taką jest wypędzenie, budzi zawsze uczucie lęku, który określić można jako „dezintegracyjny", gdyż wywołany jest zaburzeniem istniejącej struktury interakcji, jaka wytworzyła się w ciągu życia między jednostką a jej środowiskiem.
Nostalgia i brak akceptacji ze strony nowego środowiska to imma-nentne cechy związane z wysiedleniami. Stany depresyjne, które często są następstwem powyższych czynników, mogą być krótsze lub dłuższe, w zależności od stresowości sytuacji, charakteru osobowości wysiedlonego, a zwłaszcza jego odporności oraz od stopnia zadowolenia z nowego miejsca pobytu (praca, wynagrodzenie, pozycja społeczna, mieszkanie, prestiż itp.). Reakcją na te czynniki, a zwłaszcza na brak akceptacji, nie muszą być zawsze stany depresyjne. Może to być jedynie pasywne wycofanie się z istniejącej sytuacji lub - wręcz przeciwnie - podjęcie prób walki czy przyjęcie innych form agresywnego zachowania wobec otoczenia. Są to wszystko przejawy dezintegracji (osobowościowe i społeczne), które cechuje okres wstępnej adaptacji do nowego środowiska.
W rzeczywistości jednak większość wysiedleńców posiada dostateczną odporność, tak że wymienione wyżej czynniki obniżające poziom zadowolenia nie są w stanie zagrozić niezbędnym dążeniom do przetrwania i budowania od nowa własnej egzystencji.
Wysiedlenia głęboko zapadają w świadomość jednostki, przywoływane są często w okresach późniejszych, budząc określony lęk i obawy.
Następstwem wysiedleń i deportacji są dramaty i tragedie setek tysięcy osób, są one także hańbą dla cywilizacji europejskiej.

Wydawca

Fotografie archiwalne: Masuren: Eine deutsche Landschaft in Ostpreussen. Buchholtz, Hansgeorg. Königsberg 1940.
Elbląska Biblioteka Cyfrowa. Identyfikator zasobu: oai:dlibra.bibliotekaelblaska.pl:18772. Sygnatura: 34480

Fotografie współczesne: Józef Kunicki