Powiat olecki leży we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w obrębie następujących współrzędnych geograficznych: 54°12' 16" (na południe od kolana rzeki Jarki, w pobliżu miejscowości  Borkowiny) i 53°53' 27" (na zachód od szosy Wysokie?Wieliczki, w sąsiedztwie Mikołajek) szerokości geograficznej północnej oraz 22°06' 00" (na terenie Puszczy Boreckiej, około 4,5 km na zachód od leśnictwa Zacisze) i 22°43' 23" (około 2,5 km na południowy wschód od miejscowości Cimochy) długości geograficznej wschodniej.

Rozciągłość matematyczno-geograficzna pomiędzy krańcowymi punktami obszaru powiatu wynosi 18' 49" szerokości geograficznej (około 34,5 km) oraz 37' 23" długości geograficznej (około 39 km). Obszar administracyjny powiatu (874 km2) stanowi zaledwie 64,6% powierzchni prostokąta wyznaczonego współrzędnymi krańcowych punktów. Dowodzi to dużego stopnia rozwinięcia granic, które wynoszą ogółem około 153 km i są o 45,7  dłuższe od obwodu koła o powierzchni takiej, jaką ma powiat.
Na wschodzie powiat graniczy z powiatem suwalskim (w województwie podlaskim), na południu z powiatem ełckim, na zachodzie z powiatem giżyckim i węgorzewskim a na północy z powiatem gołdapskim.
Tereny, przez które przebiega północna granica powiatu, są niezwykle malownicze i częściowo należą do masywu Wzgórz Szeskich.
Geometryczny środek powiatu (wyznaczony przez przecięcie się prostych łączących krańcowe punkty jego terytorium) leży zaledwie około 2 km na południe od Olecka, a średni promień koła o powierzchni. równej obszarowi powiatu wynosi 16,7 km, jednak północno-zachodni cypel powiatu oddalony jest od siedziby władz administracyjnych o blisko 29 km, podczas gdy wschodnia granica przybliża się doń na około 6,5 km.
Ogólna powierzchnia geodezyjna prezentowanego terenu, wynosząca 87 383 ha.

Powiat tworzą cztery gminy: Olecko, o powierzchni 25518 ha, gmina wiejska Kowale Oleckie, o powierzchni 25161 ha, gmina wiejska Świętajno, o powierzchni 21491, gmina wiejska Wieliczki, o powierzchni 14071 ha.

Olecko leży na wschodnich krańcach Pojezierza Mazurskiego, w połowie drogi między Gołdapią i Ełkiem, na szlaku łączącym Dolinę Wielkich Jezior Mazurskich z Pojezierzem Suwalsko-Augustowskim.  Krzyżują się tutaj ważne szlaki komunikacyjne prowadzące między innymi do przejść granicznych z Federacją Rosyjską i Litwą. Odległości z Olecka do wybranych miast wynoszą: Giżycko - 56 km, Ełk - 30 km, Suwałki - 35 km, Gołdap - 37 km, Warszawa - 267 km, Białystok - 135 km, Olsztyn - 161 km. Najbliższe drogowe przejście znajduje się w Gołdapi - Obwód Kaliningradzki oraz w Ogrodnikach i Budzisku na granicy z Litwą. Wszystkie te cechy kwalifikują miasto jako atrakcyjny ośrodek turystyczno-wypoczynkowy oraz miejsce lokalizacji inwestycji o charakterze gospodarczym.
Olecko otwiera się przed gośćmi rzeką Legą która malowniczo wypływa z jeziora. W sąsiedztwie jeziora wyznaczone są ścieżki spacerowe, wypożyczalnie sprzętu pływającego z kajakami, łódkami, rowerami, strzeżone kąpieliska klub wodny, przystań żeglarska, kompleks sportowy z kortami tenisowymi, stadionem, boiskami, siłownią i sauną. Uzupełnieniem bazy rekreacyjnej są liczne kawiarenki rozsiane w sąsiedztwie obiektów sportowo-rekreacyjnych. To wszystko tylko 10 - 100 m od linii brzegowej zbiornika. Wokół jeziora przebiega trasa piesza tzw. "Wiewiórcza Ścieżka". Ciekawy jest również szlak biegnący po nasypach dawnej Oleckiej Kolejki Wąskotorowej. Do wykorzystania są również szlaki rowerowe i wodne: Puszcza Borecka - Wielki Szwałk - Jezioro Ełk, Olecko Wielkie - Selment Wielki. Drogą wodną można dotrzeć aż do Biebrzy.

Olecko - z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn 1974.