Olecko - olecko.info

Jeziora powiatu oleckiego

Z ogólnej liczby 2700 jezior o powierzchni większej od 1 ha, zgrupowanych na obszarze Pojezierza Mazurskiego, w powiecie oleckim jest ich 86 o łącznej powierzchni równej 4,0% terytorium powiatu. Odpowiednie wielkości dla powiatów ościennych są następujące: gołdapski - 27 (1,2%), suwalski - 224 (4,6%), ełcki -128 (6,5%), węgorzewski - 77 (11,0%) i giżycki - 88 (11,2%).

W powiecie oleckim jezior większych od 100 ha jest osiemnaście, pięć przekracza 50 ha, a osiemnaście - 10 ha. Największymi jeziorami są Łaźno, Oleckie Małe i  Oleckie Wielkie.
Głębokość żadnego z jezior oleckich nie przekracza 50 metrów. Najgłębszymi są: Oleckie Wielkie (45,2 m) oraz Dobskie (43,3 m), (według pomiarów z IG PAN z 1953 roku odpowiednio 36,5 oraz 25,0 m), cztery dalsze jeziora przekraczają 20 m głębokości maksymalnej.
Różnica poziomu jezior powiatu oleckiego sięga 102 metrów. Trzy jeziora (o powierzchni 1,1- 2,8 ha) leżą powyżej 200 m n.p.m., jedenaście - powyżej 175, a dwadzieścia siedem - powyżej 150. Najwyżej wzniesionym (220 m n.p.m.) jeziorem jest małe (1,3 ha) oczko na północ od miejscowości Wężewo, najniżej położone (118 m n.p.m.) jest małe jeziorko (1,3 ha) ma południowy wschód od Olecka.
Szczególnie bogata w wody jezior jest zachodnia część powiatu. Zespół jezior: Łaźno, Szwałk Mały i Wielki, Kociołek, Mazury, Piłwąg oraz Litygajno stanowi blisko 33% ogólniej powierzchni wód jeziornych powiatu. Drugi kompleks jezior otacza Olecko (Kukowino, Dudeckie, Zajdy, Dworackie - na południowy zachód od miasta oraz Oleckie Wielkie i Małe, Sedraneckie i Dobskie).

Jezioro Łaźno, położone w pobliżu granicy z powiatem węgorzewskim na wschodnim skraju Puszczy Borececkiej, jest największym jeziorem powiatu. Jego położenie określają współrzędne: 54°5,9' szerokości geograficznej północnej oraz 22°11,9' długości geograficznej wschodniej. Ma ono kształt wydłużony (długość 6,1 km, szerokość 1,75 km) i przy powierzchni 5,6 km2 oraz maksymalnej głębokości 21,8 m mieści w sobie 39,2 mln m3 wody (nowe pomiary IRŚ nieco się różnią od przytoczonych: 18,0 m 32,0 mln m3).
Lustro wody wznosi się na 133,2 m n.p.m, dobrze rozwinięta linia brzegowa ma liczne zatoczki i półwyspy (zwłaszcza na zachodnim i południowym brzegu) oraz - położoną w północno-zachodniej części jeziora - wyspę o powierzchni 1,1 ha, której szczyt góruje na 4,9 m ponad poziom wody.  Brzegi jeziora na powierzchni 62 ha (93,0% Iinii brzegowej) porasta trzcina i sitowie, północno-wschodnie oraz część wschodnich otoczone są lasem mieszanym, pozostałe - polami, łąkami i pastwiskami. Krótkie (200 i 100 m) oraz szerokie i głębokie przesmyki łączą jezioro Łaźno z Piłwągiem (0,1 m wyżej) i Litygajnem (0,1 m niżej).

Oleckie Małe - jezioro położone na południe od Olecka, na zachodnim jego brzegu rozciąga się miejscowość Olecko Małe - stąd nazwa jeziora. Współrzędne geograficzne: 54°0' oraz 22°31';  wzniesione nad poziom morza - 148 m. Jest to typowe jezioro rynnowe - głębokie (38,3 m według IRŚ), o wysokich brzegach. Roślinność przybrzeżna uboga (12,8 ha, 66,2% linii brzegowej), przeważa trzcina i sitowie, miejscami występuje tatarak. Rośliny wynurzone tworzą wąski, przerywany pas przy brzegach
 Wymiary jeziora: długość 5,0 km, szerokość - 0,7 km, powierzchnia - 2,2 km2, pojemność - 22,7 mln m3. W południowej części jeziora znajduje się mała (0,1 ha) wyspa.

Oleckie Wielkie jest zbiornikiem głębokim (45,2 m według IRŚ) o wydłużonym kształcie i wysokich brzegach. Otaczają je małożyzne grunty orne i pastwiska, na zachodnim brzegu leży miasto powiatowe - Olecko. Rośliny wynurzone (trzcina, rzadziej sitowie, poła wąsko- i szerokolistna) tworzą wąski, przerywany pas przy brzegach (16,0 ha, 75,4%). Współrzędne geograficzne jeziora: 54°2,7- oraz 22°30,5', lustro wody ma 158 m, długość - 4,6 km, szerokość - 1,15 km, powierzchnia - 2,27 km2 (według IRŚ), pojemność - 37,9 mln m3 (według IRŚ). Jest to najgłębsze jezioro powiatu.

Krzywe ma kształt wydłużany z południowego wschodu na północny zachód. Dość głębokie (29,7 m - IRŚ), linia brzegowa słabo rozwinięta, wyraźna zatoka i dwa półwyspy; w północno-zachodniej części mała wysepka - nie przekraczająca 0,1 ha. Brzegi strome, wysokie skarpy słabo (10%) porośnięte lasem. Roślinność wynurzona (trzcina, mniej liczne - skrzypy, gdzieniegdzie - sitowie jeziorne  pałka szerokolistna) zajmuje 23,0 ha na przestrzeni 65,4% brzegu w postaci wąskiego, wielokrotnie przerywanego pasa. Współrzędne geograficzne jeziora: 53°57' oraz 22°19', lustro wody ma 125 m, długość - 6,0 km, szerokość - 0,65 km, powierzchnia według IRŚ - 1,79 ha, pojemność - 18,2 mln m2. Posiada kilka niewielkich dopływów ze strony północnej o charakterze okresowym i jedno stałe połączenie strumieniem do jeziora Łaśmiady od strony południowej jeziora - w części zachodniej.

Mieruńskie Wielkie rozciąga się z północnego zachodu na południowy wschód i ma kształt rynny z rozszerzeniem w południowej części. Posiada kilka półwyspów, z których największy leży po przeciwległym brzegu miejscowości Mieruniszki oraz - w północnej części jeziora - niewielką wyspę. Brzegi rynny strome, zatokę porasta wokół trzcina, sitowie oraz tatarak. Współrzędne geograficzne jeziora: 54°10,8' oraz 22°32- ; lustro wody m 193 m, długość - 3800 m, szerokość - 900 m, powierzchnia - 1,98 km2, głębokość maksymalna - 24 m.

Przytulskie  (Gąskie) jest jeziorem dość głębokim (19 m) o kształcie mocno wydłużonym (5,0 km i 0,55 km). Brzegi w kilku miejscach są wysokie i strome. Mały dopływ z jeziora Krzywianka oraz parę okresowo czynnych cieków z okolicznych pól, odpływ do jeziora Zdrężno. Roślinność średnio rozwinięta, zajmuje oma 15,5 ha oraz 74,9% Iinii brzegowej. Dominuje trzcina - otaczająca wąskim przerywanym pasem brzegi jeziora. Współrzędne geograficzne jeziora: 53°56,2' oraz 22°24,3', jego powierzchnia - 1,94 km2, poziom Iustra wody - 131 m, pojemność - 14,9 mln m3. Powierzchnia wyspy - 1,3 ha.

Litygajno ma kształt wydłużonej misy (4,7 i 0,9 kim). W północnej, szerszej części - szeroki dopływ z jeziora Łaźno, w południowej, węższej - niewielki odpływ do Łaźnej Strugi. Brzegi jeziora, przeważnie wysokie i strome, otacza od zachodu las mieszamy, od wschodu - pola uprawne i łąki. Roślinność wynurzona (8,4 ha, 82,8% linii brzegowej) tworzy wąski, wielokrotnie przerywany pas. Współrzędne geograficzne jeziora: 54°5,6' oraz 22°10,9', jego powierzchnia - 1,62 km2 (według IRŚ), powierzchnia wyspy - 0,4 ha. Wzniesienie lustra wody - 133 m, głębokość maksymalna (według IRŚ) - 16,4 m, pojemność - 9,8 mln m3

Jezioro Dobskie przypomina kształtem długą, wąską rynnę, której oś podłużna przebiega łamaną linią w kierunku wschód- zachód. Linia brzegowa rozwinięta słabo, zbiornik nie posiada głębokich zatok, ma tylko półwysep. Jedynym dopływem jeziora jest mały strumień z ujściem na północnym brzegu we wsi Duły, niewielki odpływ znajduje się na brzegu południowym, we wsi Dobki. Wśród roślinności wynurzonej (10,0 ha, 54,2% linii brzegowej) dominuje trzcina, w mniejszych ilościach występuje sitowie jeziorne. Tatarak, pałka wąskolistna i skrzypy tworzą niewielkie i nieliczne skupiska. Współrzędne geograficzne jeziora: 54°2,4' oraz 22°25', jego powierzchnia - 1,62 km2 (IRŚ), wymiary - 4,9 i 0,51 km, poziom lustra wody - 164 m, maksymalna głębokość (IRŚ) - 43,3 m, pojemność - 18,0 gmin m3.

Jezioro Piłwąg jest jeziorem o urozmaiconej linii brzegowej. Posiada wiele mulistych zatoczek oraz - położone centralnie w niewielkiej odległości od siebie - trzy wyspy o łącznej powierzchni 1,6 ha. W północno-wschodniej części jest.zasilane wodami jeziora Szwałk Wielki, w południowej części znajduje się odpływ do jeziora Łaźno. Połączenia są szerokie, a różnice poziomów - w pierwszym przypadku - około 1m, w drugim - zaledwie 0,1 m. Jezioro ma brzegi niskie, otoczone lasem mieszalnym. Roślinność jest skąpa (6,6 ha, 79,0% lini brzegowej), przeważa trzcina i sitowie, rzadziej spotyka się pałkę wąskolistną, a w zatokach - grążel żółty i grzybień biały. Współrzędne geograficzne jeziora: 54°07,1- oraz 22°10,4', jego powierzchnia (według IBŚ) - 1,35 km, wzniesienie lustra wody - 133 m, maksymalna głębokość - 3,6 m (według PAN - 10 m), pojemność - 2,0 mln m3, wielkość - 2,3 na 1,15km.

Kukowino jest jeziorem średniej wielkości (1,28 km2) i ma charakter przepływowy - z jeziora Juchówka  do Dudeckiego. Kształtem przypomina bumerang, ma dobrze rozwiniętą linią brzegową. Posiada trzy wyspy (łączna powierzchnia 3,4 ha) o zróżnicowanej wielkości. Stoki od północy i południa - strome, ze stron przeciwnych- łagodne. Jezioro otoczone jest gruntami ornymi, w niewielkim stopniu - pastwiskami, a tylko ma odcinku około 5% linii brzegowej - lasem liściastym. Roślinność wodna otacza brzegi dość szerokim pasem (10,2 ha, 85,8% linii brzegowej), dominuje trzcina, w niewielkich ilościach występuje pałka wąskolistna, tatarak i skrzypy. Współrzędne geograficzne jeziora: 53057,6/ oraz 22°24,5^ jego wymiary - 2,75 i. 0,82 Km, wzniesienie lustra wody - 139 m, maksymalna.Głębokość - 14,1 m, pojemność - 7,4 mln m3.

Szwałk Wielki ma według nowych pomiarów IRŚ powierzchnię 2,13 km2 (IG PAN - 1,2 km2). Ma kształt wydłużony, linię brzegową mało urozmaiconą, w części południowo-wschodniej połączenie kanałem z położonym o 0,2 m wyżej jeziorem Szwałk Mały, w części południowo-zachodniej, na zachodnim brzegu odpływ szeroki i głęboki do jeziora Piłwąg. Otoczone jest lasem liściastym (50% linii brzegowej) oraz gruntami ornymi i pastwiskami. Roślinność wynurzona tworzy przerywany pas (13,0 ha, 90,0% linii brzegowej) najczęściej rzadkich lub średnich trzcin, dość licznie - w niewielkich stanowiskach - występuje sitowie jeziorne. Współrzędne geograficzne jeziora - 54°6,8\" oraz 22°12,5', jego wielkość - 3,8 na 1,03 km, wzniesienie lustra wody - 134 m, głębokość maksymalna - 11 m, pojemność - 10,5 mln m.

Dudeckie jest jeziorem średniej (1,28 km2) wielkości o kształcie zbliżonym do elipsy i niezbyt rozwiniętej linii brzegowej. Posiada cztery wyspy (trzy przy zachodnim brzegu w południowej i środkowej części, jedna-przy brzegu wschodnim, na północ od poprzednich) o łącznej powierzchni 2,5 ha, dwa małe odpływy: od północnej strony z jeziora Zajdy, a z południa- z jeziora Kukowino oraz odpływ do Jeziora Dworackiego.
Otoczone jest użytkami rolnymi, z południowo-zachodniej strony rozpościera się wieś Zabiele. Roślinność wynurzona zajmuje 8,2 ha oraz 80,0% linii brzegowej i składa się w przeważającej części z trzciny, w mniejszej ilości występuje sitowie i tatarak. Współrzędne geograficzne jeziora:
53°58,5' oraz 22°24,1', jego wielkość 1,85 na 1,0 km, poziom lustra wody- 139 m, maksymalna głębokość - 9,5 m, pojemność - 5,8 mln m3.
Łączna powierzchnia 12 największych - wyżej wymienionych - jezior wynosi 2510 ha, co stanowi 75% ogólnej powierzchni wód jezior powiatu.

 

W kolejnym przedziale obszarowym (50- 99 ha) mieszczą się cztery jeziora. Są to: Dworackie, Sedraneckie, Szwałk Mały oraz jezioro Zajdy.

 

Dworackie ma według nowych pomiarów IRŚ powierzchnię 92,4 ha (IG PAN - 1,41 km2). Jezioro ma (kształt podłużny, linię brzegową dobrze rozwiniętą, posiada jedną wyspę o powierzchni 1,6 ha oraz dopływ z Jeziora Dudeckiego i odpływ do jeziora Świętajno. Otoczone jest gruntami ornymi oraz (10% linii brzegowej) pastwiskami. Wśród roślinności wynurzonej (7,2 ha, 62,7% Iinii brzegowej) dominuje trzcina pospolita, mniej licznie występuje tatarak zwyczajny i .sitowie jeziorne, a z grupy roślin o Iiściach pływających - pojedynczo spotyka się grzybień biały i grążel żółty, rdestnicę pływającą oraz osokę aleosowatą, Współrzędne geograficzne jeziora: 53°59,9' oraz 22021', jego wymiary - 2750 i 560 m, poziom lustra wody - 133 m, maksymalna głębokość 12,9 m, pojemność - 5,2 mln m3.

Sedraneckie ma kształt silnie wydłużony (2350 na 320 m), na krańcach dwie zatoki oddzielone od głównej misy płytkim (około  1 m) przesmykiem. W zachodniej części dopływy z Jeziora Kulistego i Łęgowa, odpływ ze wschodniej zatoki poprzez śluzę przy młynie wodnym do Jeziora Oleckiego Wielkiego - rzeką Legą. Brzegi jeziora są wysokie, otaczają je grunty orne, łąki oraz (30% linii brzegowej) las liściasty. Roślinność wynurzona bardzo uboga (4,4 ha, 71,0% linii brzegowej), tworzy nieduże kępy sitowia i niewielkie skupiska trzciny wzdłuż brzegów. Współrzędne geograficzne jeziora: 53°6,3' oraz 22°27,8', wzniesienie lustra wody - 161 m, głębokość maksymalna - 29,5 m (według IRŚ),powierzchnia-77,6ha,pojemność-5,6mln m

Szwałk Mały ma kształt wydłużany (1400 ma 600 m), w części południowo-wschodniej jest węższe, w północno-zachodniej - rozszerzone, płytkie (6,7 m -- IRS, 15 m - IG PAN). Zachodni i północny brzeg jeziora jest pagórkowaty, pokryty pastwiskami, południowy i wschodni - lasem mieszanym. Linia brzegowa silnie rozwinięta, we wschodniej części dopływ z jeziora Kociołek - szeroki, ale słabo drożny, odpływ do jeziora Szwałk Wielki - w zachodniej części. Roślinność wynurzona (6,0 ha, 65,4% linii brzegowej) tworzy wąski pas wzdłuż prawie całego jeziora. Jedynie od północno-wschodniej strony brzeg na pewnym odcinku jest wolny od trzcin i sitowia, które dominują w pozostałych częściach przybrzeżnych. Współrzędne geograficzne jeziora: 54°5,4' oraz 22°14,5', położenie lustra wody - 134 m, powierzchnia - 70,4 ha, pojemność - 3,0 min m3.

Zajdy jest zbliżane kształtem do prostokąta (1500 na 410 m), posiada kilka zatok (największa w południowo-wschodniej części) i półwyspów oraz małą (0,2 ha) wysepkę. Brzegi (z wyjątkiem części południowej) są przeważnie strome, bezleśne. Jezioro ma kilka dopływów śródpolnych oraz odpływ do Jeziora Dudeckiego. Roślinność wynurzona (9,6 ha, 90,4°/o linii brzegowej) otacza jezioro wokół, tworząc tylko gdzieniegdzie krótkie przerwy. Dominuje trzcina i tatarak, w mniejszych ilościach występuje sitowie jeziorne wraz ze skrzypami. Współrzędne geograficzne jeziora:
53°58,6' oraz 22°25,2', położenie lustra wody - 139 m, maksymalna głębokość - 13,7 m, powierzchnia - 56,6 ha, pojemność - 3,0 min m3.

 

Jeziora od 1 do 49 ha - krótka charakterystyka *

Lp.	Nazwa i położenie	Powierzchnia w ha	Długość w m	Szerokość w m	Wysokość n.p.m.	Współrzędne geograficzne
						szerokość	długość
1	SW od m. Barany	1	110	100	166	54° 5,4'	22° 20.5'
2	NE od m. Biłkowo( N)	10,5	510	190	174	54° 14,6'	22° 31,7'
3	NE od m Biłkowo(S)	3,6	500	110	175	54° 14,1'	22° 31,6'
4	Boczne	7,4	460	160	162	54° 4,2'	22° 24,1'
5	Chełskie	25	1250	330	134	54° 2,1'	22° 17,4'
6	E od m. Cichy	1	110	100	150	54° 5,7'	22° 19,8'
7	W od m. Cichy	2,8	300	90	138	54° 5,7'	22° 18,2'
8	Czarne	38,4	1650	450	186	54° 7,1'	22° 28,5'
9	Długie	38,3	1650	300	151	54° 3,5'	22° 19,5'
10	Koło J. Długiego	2,3	200	180	151	54° 3,4'	22° 19,7'
11	Doliwskie	45,3	1480	380	156	54° 2'	22° 21'
12	E od m. Doliwy	3,6	220	130	164	54° 3'	22° 22,1'
13	N od m. Doliwy	2,2	250	130	154	54° 3,2'	22° 21,6'
14	NE od m. Doliwy	1	100	100	158	54° 3'	22° 21,6'
15	NW od m. Doliwy (N)	2,3	280	140	165	54° 3,3'	22° 21,2'
16	NW od m. Doliwy (S)	1,8	170	140	155	54° 3,2'	22° 21,1'
17	S od m. Doliwy	11	800	200	148	54° 2,7'	22° 21,9'
18	SE od m. Doliwy (E)	2,3	340	120	158	54° 2,3'	22° 22,5'
19	SE od m. Doliwy (W)	1,1	190	80	154	54° 2,5'	22° 22,2'
20	Koło m. Dunajek	1,1	150	80	135	55° 0'	22° 18,2'
21	Koło m. Dybowo	1	110	90	135	54° 9,9'	22° 17,4'
22	Głębokie	12,5	550	250	161	54° 4,2'	22° 23,7'
23	Golubskie	16,1	800	400	184	54° 6,4'	22° 27'
24	Koło m. Gryzy	1,6	200	80	154	54° 3,9'	22° 17,6'
25	E od m. Gryzy	17	1100	200	140	54° 4'	22° 18,6'
26	NE od m. Jabłonkowo	8,6	800	150	141	54° 9,8'	22° 15,9'
27	Juchówka	23,7	700	450	140	53° 57,6'	22° 26,3'
28	NE od m. Jurki	1,1	160	60	162	54° 4,8'	22° 22,4'
29	Kociołek	15	800	350	148	54° 4,8'	22° 20'
30	NW od m. Kowale Oleckie  1	1,1	180	100	213	54° 3'	22° 24'
31	W od m. Łęgowo	17,4	750	160	184	54° 5,2'	22° 26,3'
32	NW od m. Łęgowo	1,1	140	100	197	54° 5,7'	22° 25,8'
33	NWW od m. Łęgowo	1,8	200	140	198	54° 5,5'	22° 24,4'
34	S od m. Łęgowo	1,2	150	170	196	54° 4,7'	22° 25,9'
35	Mazury	31,2	830	650	135	54° 5,3'	22° 15,8'
36	Mieruńskie Małe	14,4	550	310	195	54° 9,9'	22° 32,9'
37	NW od J. Mieruńskie Wielkie 1	2,5	200	100	196 1	54° 11,2'	22° 30,6'
38	Mul	48,9	2800	300	134	54° 1,2'	22° 18,9'
39	SW od m. Olecko 2	1,3	150	80	118 2	54° 1,8'	22° 29,5'
40	Olszewo	18,2	900	210	162	54° 4,5'	22° 23,4'
41	Ostrów	39,1	1200	430	169	54° 3,9'	22° 24,9'
42	SW od m. Ostrów	1,8	220	100	163	54° 3,5'	22° 23,1'
43	Pełko	3,7	350	170	164	54° 5,1'	22° 28,6'
44	Koło m. Połomski Młyn	3,1	330	100	128	53° 59,5'	22° 16,6'
45	N od m. Połom (E)	1,1	150	60	128	53° 59,5'	22° 16,2'
46	N od m. Połom (W)	2,2	250	150	128	53° 59,7'	22° 15,8'
47	Rogówko 1	2,8	230	160	210	54° 7,2'	22° 25'
48	W od J. Sedraneckiego	17,1	830	200	164	54° 4,2'	22° 26,1'
49	E od J. Sedraneckiego	8,3	420	230	161	54° 4,1'	22° 28,9'
50	SE od J. Sedraneckiego	2,8	300	100	168	54° 3,3'	22° 28,6'
51	NW od m. Stożne	4,7	250	130	198	54° 6,5'	22° 24,7'
52	N od j. Szwałk Mały	5,2	550	140	140	54° 7,2'	22° 15,1'
53	SE od j. Szwałk Mały	7,9	400	320	136	54° 6'	22° 15,5'
54	SW od m.Ślepie	1,8	110	90	140	53° 57,4'	22° 27,2'
55	Świdrowo	8	520	110	149	54° 2,1'	22° 21,1'
56	N od m. Wężewo 3	1,3	160	140	220 3	54° 9,3'	22° 19,7'
57	Widne	8,3	350	300	147	53° 56,2'	22° 35,3'
58	Koło m. Wronki	1,2	120	100	141	54° 1,2'	22° 14,6'
59	S od m. Wronki	2,2	150	100	133	54° 1,2'	22° 14,6'
60	SE od m. Wronki	1,1	130	85	145	54° 0,3'	22° 15,6'
61	SEE od m. Wronki	1,1	150	80	130	54° 1,1'	22° 15,9'
62	W od m. Wronki	10,4	500	300	132	54° 1,6'	22° 14,1'
63	S od m. Zawady	3,3	200	180	136	54° 6,4'	22° 17'
64	W od m. Zawady Oleckie	16,8	700	350	137	54° 7,1'	22° 15,8'
65	SW od m. Zawady Oleckie	7,5	430	200	137	54° 6,8'	22° 16,2'

* Nazwy jezior podano według Słownika nazw geograficznych Polski Zachodniej i Północnej Stanisława Rosponda.Jeziora bez nazwy wymieniono pod hasłem najbliższej miejscowości. Dla zapewnienia identyfikacji poszczególnych zbiorników dodano położenie geograficzne.
1. jeziora bezpośredniego zlewiska Bałtyku (wraz z dorzeczem Pregoły); pozostałe leżą w dorzeczu Narwi.
2. jezioro o najniżej położonym lustrze wody.
3. jezioro o najwyżej wzniesionym lustrze wody.

Źródło: Katalog jezior polskich. IG PAN, Warszawa 1953.

 

Rzeki powiatu oleckiego

Przeważająca część obszaru powiatu oleckiego leży w dorzeczu Wisły; jedynie Jarka poprzez Gołdapę i Węgorapę odprowadza swe wody do Pregoły.

Główna rzeką powiatu, liczącą około 40 km długości, jest Lega, wypływająca z okolic Białej Oleckiej. Płynie ona wśród pagórków wynoszących się 10—20 m nad jej korytem i zasila swymi wodami leżące na wysokości 158 m m n.p.m. Jezioro Oleckie Wielkie, łącząc je z położonym o 10 m niżej Jeziorem Oleckim Małym, które z kolei łączy z szeroko rozlanym na wschód od Ełku jeziorem Selment Wielki. Nad Legą leży siedziba powiatu — Olecko — oraz miejscowość Kleszczewo.

Na południowy zachód od Kleszczowa uchodzi do Legi jej lewy dopływ — Czarna. Czarna ma swe źródła u styku granic trzech powiatów: oleckiego, suwalskiego i ełckiego. Płynnie ona w większości przez teren powiatu ełckiego, jedynie około 2/7 jej biegu (w dolnej części) przypada ona obszar powiat oleckiego.
Z mniejszych dopływów Legi wymienić można: wpadający doń z prawej strony poniżej Olecka — Matłak oraz lewy — Widna Struga, wypływająca z Jeziora Widnego.
Łaźna Struga wypływa z największego na terenie powiatu zbiornika wodnego — jeziora Łaźno, łączy je z jeziorem Litygajno, a to z kolei — z położonym tuż przy granicy (już w powiecie ełckim) jeziorem Łaśmiady.
Na południe od miejscowości Połom zasila Łaźną Strugę lewy jej dopływ, Połomka.

Jezioro Łaźno jest zasilane ponadto wodami innych strumieni. Są to:
od północy — Bierka ze źródłami w pobliżu wsi Gieraliszki w powiecie gołdapskim, łącząca jeziora Szwałk Wielki i Pilwąg, Posiada ona dwa lewobrzeżne dopływy — Rdzawkę i Wężówkę; z północnego zachodu — Czernik wraz w swym prawym dopływem. Czerwoną Strugę.
Jezioro Oleckie Wielkie zasila — prócz Legi — strumyk Moszna wraz ze swym prawym dopływem, Pluskwianką. Do Jeziora Oleckiego Małego wpadają: Borowa Struga, Kukowska Struga oraz Wilkaska Struga, do Dudeckiego — Ostrówka, do Dworackiego — Dworacka Struga, do Sedraneckiego — Pełka. Jeziora Juchówko i Kukowino łączy Ślepianka, Wielkomieruńskie i Garbaś (położone w powiecie suwalskim) — Jaworka.
Jest wreszcie Jarka, wzmiankowana na wstępie, odwadniająca Jezioro Czarne w pobliżu wsi Monety wraz ze swym lewym dopływem o nazwie Górny Potok, wypływający z południowych zboczy Szeskiej Góry. Na terenie powiatu gołdapskiego wzbogaca się ona w nowe dopływy i zdąża do jeziora Gołdap.

Chociaż powiat olecka, większych rzek nie posiada, wymienione cieki wodne odgrywają lokalnie pewną rolę gospodarczą, wzbogacają krajobraz i sprzyjają rozwojowi turystyki. Przykładem jest szlak kajakowy Łaźną Strugą: Czerwony Dwór — Ełk.

---

Olecko - z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn 1974.